Komiks i Okolice

Historia i "300"

      Wyrażenie „300 Spartan” przywołuje na myśl nie tylko antyczną bitwę pod Termopilami, ale także szerszą ideę walki o wolność mimo wszelkich przeciwności – ideę czczoną potem jak świętość przez około 2500 lat istnienia zachodniej cywilizacji.

      Nawet dziś pamiętamy moc, z jaką stawiali opór Spartanie. „Chodźcie i weźcie ją sobie” – powiedzieli posłańcom perskim, gdy ci zażądali złożenia broni. – „Będziemy, więc walczyć w cieniu” – z dumą stwierdzili Spartanie, gdy ostrzeżono ich, że wkrótce rój perskich strzał zaćmi słońce. „Przechodniu, powiedz Sparcie, że tu leżymy, wierni jej prawom” – mówi napis na tablicy upamiętniającej ich śmierć.

      W 480 r. p.n.e. gigantyczna armia, złożona z ponad ćwierć miliona Persów pod wodzą króla Kserksesa, najechała na Grecję, by podporządkować sobie wolne miasta-państwa i pomścić porażkę, którą Persowie ponieśli dziesięć lat wcześniej pod Maratonem. Wielka siła floty i żołnierzy okazała się niemożliwa do zatrzymania na drodze na zachód i południe, aż do momentu, kiedy dotarła do wąskiego przesmyku Termopile (z gr. „gorące wrota”) na północy Grecji. Właśnie tam siły greckie w liczbie 7000 żołnierzy zastąpiły im drogę. Grecy mieli nadzieję, że całkowicie zatrzymają armię Kserksesa albo przynajmniej zyskają na czasie, tak by rodacy pozostający na tyłach mogli zmobilizować wystarczające siły do obrony ojczyzny.

      Wśród wielu greckich zastępów znajdował się także specjalny oddział 300 Spartan pod wodzą króla Leonidasa – przywódcy, który innym Grekom dał cień nadziei, że mimo wszystko uda im się zatrzymać pochód znacznie liczniejszego najeźdźcy. Nadzieja ta utrzymała się przez dwa dni ciężkich walk. Znajdująca się w znacznej mniejszości, ale silnie uzbrojona grecka piechota w falandze – wykorzystując zalety wąskiego terenu i połączoną taktykę – zaciekle pokonywała kolejne fale nacierających piechurów perskich i jazdy.

      Jednak trzeciego dnia bitwy Greków Leonidasa zdradził miejscowy pasterz Efialtes, który pokazał Persom okrężną drogę przez góry, prowadzącą na tyły wojsk greckich. Zdawszy sobie sprawę, że jest prawie otoczony, Leonidas podjął krytyczną decyzję o pozostaniu i kontynuowaniu walki, rozkazując jednocześnie większości sojuszników wycofanie się z okrążenia i zajęcie organizacją rosnącego oporu greckiego na południu.

      W tym samym czasie król i jego z góry skazanych na zgubę 300 Spartan, wraz z innymi niewielkimi oddziałami otoczonych tespijczyków i tebańczyków, prowadzili nadal walki, by zyskać na czasie. Trzeciego i ostatniego dnia bitwy odsunęli się od wąwozu i najpierw włóczniami i mieczami, a potem zębami i gołymi rękami, zabili jeszcze mrowie Persów. Ostatnich kilku Spartan, którzy przetrwali walki, pogrzebał grad perskich strzał. Ciało Leonidasa odnaleziono wśród zmarłych, a jego głowę wkrótce nabito na pal i obnoszono jako makabryczną pamiątkę ceny, jaką trzeba zapłacić za przeciwstawienie się wielkiemu królowi Persji.

      Niespotykane poświęcenie króla Sparty i jego straży królewskiej zmobilizowało Greków do walki. Dlatego kilka tygodni później podczas bitwy morskiej pod Salaminą niedaleko Aten – a potem w następnym roku podczas wielkiego starcia piechoty na równinie platejskiej – Grecy pokonali, a w końcu rozgromili najeźdźców perskich. Bitewnym zawołaniem dla zwycięzców były Termopile, szlachetne poświęcenie ostatniej linii obrony nielicznych w porównaniu do wojsk perskich Greków, a szczególnie odwaga poległych trzystu Spartan pod wodzą króla Leonidasa.

      Prawie od razu ówcześni Grecy uznali Termopile za jedną z najważniejszych lekcji moralnych i kulturowych. W wymiarze uniwersalnym mały, wolny lud z zacięciem odparł ogromną liczbę cesarskich poddanych, którzy posuwali się do przodu pod batem władcy. Mówiąc bardziej konkretnie, zachodnie przekonanie o tym, że to sami żołnierze decydują, gdzie, jak i przeciw komu będą walczyć, zostało skontrastowane ze wschodnim pojęciem despotyzmu i monarchii – przy czym wolność okazała się silniejsza, jak dowiodła tego bohaterska postawa Greków pod Termopilami i późniejsze zwycięstwa pod Salaminą i Platejami.

      Pisarze i poeci greccy, tacy jak Symonides i Herodot, byli zafascynowani greckim poświęceniem w walce z Kserksesem, a szczególnie bohaterstwem Leonidasa i jego ludzi. Później wielokrotnie w literaturze zachodniej, u autorów tak odmiennych, jak Lord Byron i A.E. Houseman, oddawano hołd ostatniej obronie Spartan oraz uniwersalnej idei, mówiącej że zachodni żołnierze wolą umrzeć jako wolni ludzie niż poddać się tyranii. Powieść Stevena Pressfielda, zatytułowana „Ogniste wrota” oraz wcześniejszy film hollywoodzki The 300 Spartans były oparte na motywie greckiej obrony wąwozu w Termopilach.

Opublikowano: 2007-02-12

Strona
1 z 2 >>

300

Scenariusz: Zack Snyder, Kurt Johnstad
Premiera: Marzec 2007
Tytuł oryginału: 300

Czas trwania: 112 min.
Dystrybucja w Polsce: Warner Bros. Polska (kina), Galapagis (DVD)

Reżyser: Zack Snyder

Muzyka: Tyler Bates

WASZA OCENA

Brak głosów...

TWOJA OCENA

Zagłosuj!