baner

Recenzja

Krótka Historia Sztuki Komiksu w Polsce (1945-2003)

Karol Wiśniewski recenzuje Krótka historia sztuki komiksu w Polsce (1945-2003)
     Książek o komiksie w Polsce jak na lekarstwo – jedna wydana na rok to już stan urodzaju. Gdyby nie tak zacne inicjatywy jak np. papierowo-internetowe Zeszyty Komiksowe czy wirtualne witryny, sztuka pisania o komiksie umarłaby śmiercią naturalną. Pocieszającym jest fakt, iż w ostatnich latach do głosu doszli nowi autorzy, zapełniając pustkę po poprzednikach – szczególnie po naczelnym polskim publicyście, panu Jerzym Szyłaku, który ostatnio trochę przycichł, zajęty pisaniem scenariuszy oraz pracą akademicką. Kilka lat temu Bartosz Kurc objawił się pozycją Opowiadanie Obrazem, w rok później wydał zbiór komiksowych wywiadów Trzask Prask. Końcówka roku 2005 przyniosła nam debiut Wojciecha Obremskiego zatytułowany „Krótka Historia Sztuki Komiksu w Polsce (1945-2003)”.
    Tytuł jest trochę mylący - w książce zawarta jest historia komiksu zarówno polskiego jak i zagranicznego. Przedział czasowy również jest dużo szerszy: od samego początku komiksu właściwego, czyli końca XIX w. poprzez okres międzywojenny, aż do współczesności. Niemniej rozumiem intencje autora, który chciał podkreślić, że dostajemy do ręki ledwie zarys bogatych dziejów komiksu. Ogółem: 160 stron za dwadzieścia kilka złotych.
Opisując historię komiksu Wojciech Obremski zrezygnował z porządku chronologicznego i podszedł to tematu problematycznie: podzielił zagadnienie na sześć rozdziałów, z których każdy przybliża nam wybrany aspekt dziejów komiksu. Autor opisując takie zjawiska jak np. komiks prasowy czy czasopisma specjalistyczne tworzy całościowy obraz polskiego komiksu.
    Właściwą – krótką, acz treściwą - historię komiksu w Polsce opowiada rozdział pierwszy. Następny skupia się na jego formach, dzieląc je dosyć sztucznie na pięć kategorii: komiks prasowy, adaptacje, komiks undergroundowy, erotyczny i mangę. Być może zamiarem autora było przybliżenie tylko wybranych form komiksu, jednak „zielony” czytelnik może nie zrozumieć, iż najpopularniejszą formą komiksu są obecnie serie i albumy, których autor nie charakteryzuje.
    Rozdział trzeci poświęcony jest siedmiu największym polskim twórcom. Wybór znakomity, bezsprzecznie są to postacie, które przeszły już do kanonu komiksowych lektur. Owa złota siódemka to: Grzegorz Rosiński, Jerzy Wróblewski, Janusz Christa, H.J Chmielewski, Tadeusz Baranowski, Szarlota Pawel i Bogusław Polch. Obremski każdemu z autorów poświęca przynajmniej kilka stron. Szczególną uwagę poświęca Jerzemu Wróblewskiemu - podrozdział o nim zawiera pełną bibliografię wszystkich jego publikacji. Aż szkoda, że autor nie pokusił się o podobne zestawienia w stosunku do reszty twórców... Dodam jeszcze, że fragment o Januszu Chriście zawiera wywiad z nim, przeprowadzony przez samego Obremskiego.
    Następne kilkanaście stron traktuje o „komiksach niezwykłych”. Niezwykłych według autora, bowiem kontrowersyjny wydaje się wybór tylko 3 pozycji: „Szninkiel”, Asteriks oraz „Maus”. Myślę, że każdy z miłośników komiksów wstawiłby zupełnie inne pozycje do tego rozdziału i spojrzałby na nie swym własnym, nie do końca obiektywnym okiem. Trudno wydobyć z takich list „the best of” faktyczne wartości naukowe. Ja sam kierując się tylko własnym gustem, zastanawiam się czemu nie zostali opisani Strażnicy, albo czy naprawdę nie ma komiksów bardziej godnych laurów od „Szninkla”?
Plusem rozdziału jest przytoczenie różnic między wydaniami oryginalnymi a polskimi oraz przytaczanie okoliczności ich wydania. Minusem – brak całkowicie polskich komiksów. Czyżbyśmy nie mogli się pochwalić niczym niezwykłym?
    Kolejny rozdział rozpoczyna się opisem działań polskich fascynatów komiksu na przestrzeni lat. Bardzo ciekawa część książki – nareszcie ktoś spisał dla potomnych historię polskich konwentów, wystaw i inicjatyw komiksowych. W dużym skrócie, co prawda, lecz i tak uzyskujemy wyraźny obraz Polski, jako kraju, który jest nieprzychylny komiksowi, gdzie sytuację ratują przeróżni zapaleńcy o niespożytej energii i nadludzkiej cierpliwości. Autor wspomina historyczne już spotkania i wystawy komiksowe, poświęca również sporo miejsca opisowi polskich czasopism komiksowych na przestrzeni kilkudziesięciu lat. Strasznie przy tym marginalizuje Produkt – wspomina o nim w jednym zdaniu, jakby nie pamiętał, że to pismo było jednym z głównych impulsów boomu komiksowego po 1999 roku.
    W tym samym rozdziale znajduje się także opis polskich książek i publikacji dotyczących komiksu oraz kilka słów na temat obecności komiksu w polskich mediach i w Internecie. Całości obrazu dopełnia ostatni rozdział, podsumowujący - dość optymistycznie - obecną sytuację komiksu w Polsce.
Od strony edytorskiej książka wypada bardzo dobrze. Autor umieścił w niej kilkadziesiąt reprodukcji okładek, rysunki postaci, zdjęć autorów itp. O dziwo, lwia część z nich jest kolorowa, praktyka bardzo rzadka w przypadku polskich książek traktujących o komiksie. Tym razem wydawca farby nie żałował, co zresztą widać - czasem ilustracje odbijają na sąsiednich stronnicach... Sam autor nie ustrzegł się kilku błędów w korekcie tekstu, szczególnie często pojawia się otwarty cudzysłów, który nigdzie nie ma zakończenia. Do mankamentów książki należy też sztywne trzymanie się szablonu pracy naukowej. Dla edycji książkowej można było zmienić to i owo, a całość zyskałaby na przystępności.
    By ocenić wartość książki dla czytelnika, trzeba mieć świadomość różnorodności odbiorców. Znawca komiksu nie znajdzie w tej książce praktycznie niczego nowego dla siebie. W końcu książki traktujące o historii nie wymyślają jej na nowo, prawda? Natomiast dla laików i osób szukających kolejnej pozycji do bibliografii książka jest idealna. Zresztą zastanówmy się przez chwilę: prawda jest taka, że większość informacji z „Krótkiej Historii...” można bez problemu znaleźć w Internecie. Jednak witryny www mogą być usunięte jednym kliknięciem myszki bądź zniknąć z dnia na dzień, a po książkę będzie można sięgnąć nawet za 20,30 lat. Nie sądzę, by było to możliwe w przypadku nawet najlepszych stron www.

Opublikowano:



Krótka historia sztuki komiksu w Polsce (1945-2003)

Krótka historia sztuki komiksu w Polsce (1945-2003)

Autor: Wojciech Obremski
Wydanie: I
Data wydania: Październik 2005
Druk: kolor, offset
Oprawa: kartonowa
Format: 14,5 x 20,5 cm
Stron: 158
Cena: 18 zł
Wydawnictwo: Adam Marszałek
WASZA OCENA
Brak głosów...
TWOJA OCENA
Zagłosuj!

Komentarze

-Jeszcze nie ma komentarzy-